Over Jan De Proft. Mijn eerste ervaring met een camino dateert al van 1983, toen de compostelapaden nog eenzaam waren. Ondertussen ben ik al meer dan 12.000 km gelukkig geweest op pelgrimspaden, met Leuven-Assisi als hoogtepunt. Maar ook GR-paden in de Alpen en in het Centraal Massief liggen mij nauw aan het hart. Het liefst van al ga ik alleen op stap. Dan pas kan ik ten volle genieten van het groen en van de poëzie.

De pelgrimstocht. Te voet van Mont-Saint-Michel naar Tours langs de Chemin Montois van 27 juli tot 7 augustus 2017.

Mont-Saint-Michel kennen we wel allemaal. Het getijdeneiland. Over land bereikbaar bij laagwater, maar bij hoogwater omringd door water. Het verschil tussen de waterstanden bij eb en vloed is er gemiddeld tien meter.

Het ontstaan van de imposante abdij is natuurlijk gebonden aan een legende. Toen de aartsengel Michaël rond het jaar 700 op Mont-Saint-Michel drie keer na elkaar verscheen aan bisschop Aubert van Avranches, vroeg hij elke keer weer om een kapel te bouwen. De bisschop was niet meteen overtuigd, maar toen de engel de derde keer verscheen en zijn vinger in het voorhoofd van de bisschop priemde, ging Aubert overstag. Zo vertelt de legende. Of het waar is? Zijn schedel met het gaatje kan je in ieder geval bewonderen in de Saint-Gervaiskerk van Avranches.

Omdat de heuvel als bij wonder niet kon ingenomen worden tijdens de Honderdjarige Oorlog, werd de Mont-Saint-Michel een miraculeus symbool. En dus een belangrijk pelgrimsoord. Voor de pelgrims uit Groot-Brittannië en uit het noorden was Mont Saint-Michel dan ook een evidente verzamelplaats om hun tocht vanaf het vasteland verder te zetten.

Twee routes

Bij de voorbereiding van mijn tocht moest ik vaststellen dat er vanuit Mont Saint-Michel twee routes vertrekken naar Compostela. Je hebt ‘Le Chemin Montois’, die via Mayenne en Le Mans de pelgrim naar Tours brengt. De andere route ligt meer in het westen en sluit via Rennes en Nantes aan op ‘Le Chemin de Tours’ in Saint-Jean-d’Angely. Omdat ik in 2014 ‘Le Chemin de Tours’ had bewandeld, opteerde ik voor de eerste route die mij terug in Tours moest brengen, ditmaal als eindpunt. Dinsdag 25 juli 2017 zou ik eraan beginnen. Een tocht van 320 km.

Normandië – Bretagne – Mayenne

Het begon allemaal echter met een stippellijntje. Overnachten in de abdij van Mont Saint-Michel kon niet omdat het gastenkwartier, waar pelgrims welkom zijn, voor een korte periode gesloten was. Bijzonder jammer, want verblijven in een abdij is voor mij nog steeds de max. Gelukkig is er in Pontorson, ongeveer negen kilometer verwijderd van de baai, een eenvoudige jeugdherberg. Met een busje kan je vandaar naar de Mont. Eerst een stevige klim naar de abdij. En dan echt op weg. Je verwijdert je van deze magische plek door een uniek waddenlandschap.

Vertrekken doe je in Normandië. Een dag later, even voorbij Saint-James (waar zich een indrukwekkende Amerikaanse oorlogsbegraafplaats met meer dan 4000 gedenkstenen bevindt), wandel je al in Bretagne. En ook dat is een heel kort avontuur. Tijdens de derde stapdag begint al het hoofdstuk Mayenne.

De Mayenne is een glooiend boerenland. Het gaat er vredig op en neer. Langs de landwegen staan overal oude kruisbeelden (er zouden er meer dan 7000 staan in het departement). En veel grote hofsteden. Hoe kunstvol alle hoeves hier zijn ingezaaid! Landerijen met mooie namen. Maar geïsoleerd. Hoe leefden de mensen hier in vroegere tijden, vroeg ik mij af. Het moeten eenzame winters geweest zijn. Maar ook heerlijke zomers. Met het gemekker van de lammeren. En met greppels vol sprinkhanen. Pastoraal.

Wie denkt aan een vlak landschap, moet zeker niet kiezen voor deze route. Het begrip ‘horizontaal’ is hier niet van toepassing. En als je twintig keer vijftig meter moet stijgen, heb je op het einde van je dagtocht wel duizend meter geklommen.

De plaats Mayenne is niet de hoofdstad van het gelijknamige departement (die eer is weggelegd voor Laval). Het is niet onmiddellijk een stad die in je hart wat wierook achterlaat. Maar als pelgrim ben je wel blij dat je eens van het comfort van een grotere plaats kan genieten.

Sarthe en Le Mans

Adieu Mayenne. Even voorbij Saint-Pierre-sur-Orthe wandel je het departement Sarthe in, met precies in het centrum ervan de hoofdstad Le Mans. Het departement telt ruim tweehonderd kastelen. Omdat kasteelheren een neus hebben voor mooie locaties is de streek dus bijzonder attractief. Minder heuvelachtig, maar wel een mooie mix van weiden, bossen en akkers.
Sillé-le-Guillaume is onderweg een gezellige kleine locatie met mooie gebouwen in een typisch Franse sfeer. Met een mooi Sint-Jakobsbeeld in de kerk. De middeleeuwse burcht arceert het historische karakter van het stadje. Van Le Mans bewaar ik mooie herinneringen aan het oude centrum met zijn prachtige gevels en vakwerkhuizen. En ook aan de jeugdherberg Le Flore, waar ik twee nachten luxueus heb overnacht aan een spotprijs. Tussen Saint-Pierre-sur-Orthe en Le Mans vond ik immers geen slaapplaats. Maar gelukkig ligt de route ook langs de spoorlijn. In Conlie nam ik dus de trein naar Le Mans, en keerde er de dag nadien terug om mijn tocht verder te zetten.
Verderop was het heerlijk vertoeven op de camping van Marigné-Laillé. Een heerlijke pleisterplaats. Omdat de gîte d’étape niet vrij was, stelde de uitbater mij voor om een tentje te plaatsen. Geweldig. De romantische sfeer rond het meertje naast de camping maakte van deze avond een hoogtepunt op deze tocht.
Onderweg naar Château-du-Loir (Le Loir is het kleine zusje van La Loire, maar even mooi) wandel je dan door het Forêt de Bercé. Een begrip voor meubelmakers. Hier groeien immers de alom gekende monumentale, hoogwaardige Franse wintereiken, die al vele eeuwen achter zich hebben gelaten. Hier brachten de paden de schaduw waarnaar je in deze hitte verlangde.

Le moment suprême

Nog zestig kilometer te gaan. Saint-Paterne-Racan is een zeer ordinair Frans dorp. Maar er schuilt een juweel in de achtertuin. Zowat drie kilometer van het centrum liggen de overblijfselen van de abdij La Clarté Dieu. En daarin is de vroegere stalling omgetoverd tot een gîte. Primitief. Maar een godsgeschenk. Dat ik daar heel alleen in een zomers weertje mocht verblijven, was grandioos. Je hoort er de lauden nog naruisen. De tuin: een ommuurd prieel van vrede. Een plaats waar een lichaam op zoek gaat naar een ziel. Het geluk van de 1-zaamheid.

De finale

Als je einddoel zo dichtbij komt, ga je anders ademen. Voel je dat je bloed anders beweegt. Dat een lichtjaar langer duurt. En verlang je naar de klanken van de laatste noten. En toch kon ik onderweg nog genieten van een terrasje in de zon. Van een restje stilte. Van de momenten die de tedere delen van mijn ziel hadden gevoed.

Tours is gelukkig een geweldige stad om je tocht af te ronden. De stad die ooit een beginpunt was van een vorige pelgrimstocht. De stad aan de betoverende Loire. ‘Vieux Tours’ en de wijk Saint-Martin verzachten het spijt dat je aangekomen bent.

Nabeschouwingen

Was dit nu een echte pelgrimstocht? Ja en neen.
Ja, omdat ik onderweg mezelf vaak overtuigde dat ik aan het pelgrimeren was. Geloven met de voeten. Spiritueel voelen.
Wandelen in jezelf, in gedachten en dromen.
Wandelen in bezinning.

Het vinden van eerbied en waardering voor de natuur. De wereld waarin je leeft vanaf een zekere afstand bekijken. Het bovennatuurlijke even ervaren. Een antwoord vinden op vragen die nog niet eens gesteld zijn.

Maar er ontbraken wat tedere dingen. Geen enkele pelgrim ontmoet. Dat samenhorigheidsgevoel dus missen. De sfeer van samen onderweg zijn niet kunnen voelen. Ook de afwezigheid van een zinvol einddoel heb ik ervaren als een minpunt. Aankomen in Tours is maar een flauw afkooksel van een aankomst in Santiago of Rome. Misschien had ik deze tocht beter in de andere richting moeten plannen, met aankomst in het magische Mont-Saint-Michel.

Meer weten?

Wens je over deze pelgrimsweg met Jan contact op te nemen, e-mail dan naar [email protected].