Westelijke St.-Jakobsroute
Beschrijving
De westelijke St.-Jakobsroute is de kortste en vlakste route dwars door Frankrijk naar de Pyreneeën. Vanuit centraal België leidt de route via Doornik, Cambrai, Saint-Quentin en Noyon naar Compiègne. Daar kan je ervoor kiezen om ofwel in een wijde boog rond Parijs te rijden, richting Chartres, ofwel om dwars door Parijs te rijden, richting Orléans.
Fietsen in Parijs, langs o.a. het Centre Pompidou, de Notre-Dame en het Panthéon, is een unieke belevenis, vooral als je je doortocht kan plannen op een zondag.
Chartres, met de beroemde glas-in-loodramen in zijn kathedraal, is een absoluut hoogtepunt op je tocht ten westen van Parijs. Voor wie via Parijs afzakt, zijn Orléans en Blois de eerste hoogtepunten. Iets ten zuiden van Chartres is de vijftiende-eeuwse dorpskerk in Meslay-le-Grenet, met muurschilderingen in de vorm van een dance macabre, een bezoekje waard, evenals de Chapelle Notre-Dame d’Yron in Cloyes-sur-le-Loir (tussen Châteaudun en Vendôme) met romaanse fresco’s uit de twaalfde en veertiende eeuw.
De routes dwars door Parijs en die via Chartres komen samen in Tours, met de beroemde basiliek van Saint-Martin. Van de eertijds enorme kerk zijn helaas maar twee torens overgebleven. Pelgrims kunnen er overnachten bij de Soeurs Bénédictines, vlak naast de basiliek. Het bijwonen van de lauden in de crypte van de basiliek, bij de graftombe van Saint-Martin, is een bijzondere ervaring.
De route loopt verder naar de zeer bezienswaardige stad Poitiers, waar je opnieuw een keuze moet maken. Ofwel verder rijden richting Saintes, en van daar, na het oversteken van de Gironde, langs de oceaan naar de Landes, en zo verder naar Saint-Jean-Pied-de-Port. Ofwel vanuit Poitiers pal naar het zuiden, richting Angoulême. In de laatste editie van het boekje van Sweerman is bovendien een derde route beschreven, langs de Gironde, en dwars door Bordeaux naar de Landes.
Ten zuiden van Poitiers, een kleine 10 km ten westen van de fietsroute, kan je in Bougon een prehistorische grafheuvel gaan bekijken die dateert van 2000 jaar vóór de Egyptische piramides, een van de oudst bekende grafbouwwerken ter wereld. In Melle werd vroeger zilvererts gedolven; de historische mijn is voor het publiek toegankelijk. Het is een erg bezienswaardig stadje met niet minder dan drie romaanse kerken, waarvan de Saint-Hilaire, met de beroemde ruiterafbeelding boven het noordportaal, de bekendste is. Verder zijn ook Aulnay-de-Saintonge en de nooit afgewerkte abdijkerk van Saint-Jean-d’Angély het bekijken waard. Saintes is een uitstekende plaats om een rustdag in te lassen. Het is een vroegere Romeinse stad, met de bekende pelgrimskerk van Saint-Eutrope, een Romeinse triomfboog en resten van een Romeins amfitheater.
Vanuit Royan steek je met een zeereisje van een half uur de Gironde over. De route loopt dan verder naar het zuiden, voor een groot stuk parallel aan de Atlantische Oceaan, soms over een fietspad door de duinen, richting Saint-Jean-Pied-de-Port.
Voor wie vanuit Poitiers richting Angoulême verder rijdt, is de Église Monolithe Saint-Jean d’Aubeterre-sur-Dronne beslist een hoogtepunt, en verder is een bezoek aan het wijnstadje Saint-Émilion en het fietsen door de welbekende wijngaarden eromheen zeer de moeite waard.
Na een lange tocht door de uitgestrekte bossen van de Landes, met de typische pelgrimskerkjes zoals dat van Retis, kom je uiteindelijk aan in Saint-Jean-Pied-de-Port ofwel in Oloron-Sainte-Marie. Dat kies je in Carresse-Casaber afhankelijk van hoe je verder wil. Vanuit Saint-Jean steek je de Pyreneeën over via de Ibañetapas en fiets je verder via Roncesvalles en Pamplona. Je volgt dan de camino francés. Vanuit Oloron-Sainte-Marie daarentegen steek je, eventueel na een ommetje via Lourdes, de Pyreneeën over via de hogere Somportpas. Van daar daal je af naar Jaca en fiets je westwaarts verder over de camino aragonés. Bij Puente la Reina kom je dan op de camino francés, die je naar Santiago brengt.
In Santiago kan je er nog voor kiezen om naar het ‘einde van de wereld’ te fietsen in Finisterre. Je kan ook naar het ‘Santuario da Virxe da Barca’ in Muxía.
Indien je ook terug wil fietsen, dan zijn er in Spanje nog meer noordelijke routes gedefinieerd. Zo heb je wat afwisseling.
Praktisch
De westelijke St.-Jakobsroute loopt van Breda (NL) tot in Santiago de Compostela. Vertrek je van thuis, zoek dan een fietsroute op die aansluit of deze St.-Jakobsroute. Gebruik daarvoor bij voorbeeld de routeplanner van Fietsroutes Vlaanderen.
De totale afstand van de hoofdroute tot Santiago bedraagt 2414 km. Van Santiago tot Pamplona is er een terugroute gedefinieerd van 822 km. Er zijn diverse routevarianten:
- Net voorbij Hoogstraten kan je een variante over Antwerpen nemen (93 km), die je in Aalst weer op de hoofdroute brengt.
- In Compiègne kan je kiezen voor de hoofdweg rond Parijs of de variante over Parijs, die iets voor Tours weer aansluit op de hoofdroute (360 km).
- In Poitiers kan je opteren voor de kustroute, die in het dorpje Biganon opnieuw aansluit op de hoofdroute (370 km). Op deze variante kun je in Saintes kiezen om via Bordeaux te fietsen om in Hostens weer op de hoofdroute aan te sluiten (187 km).
- In het dorp Carresse-Casaber kies je ofwel om de hoofdroute verder te volgen over de Somportpas, ofwel fiets je langs de Navarrese route over de Ibañetapas nabij Roncesvalles om na Pamplona weer op de hoofdroute aan te sluiten (148 km).
- Zowel op de verdere route tot Santiago, als op de route naar Finisterre als op de retourroute zijn er diverse alternatieven mogelijk.
Voorzie 30 tot 40 fietsdagen tot Santiago.
Gidsen
St. Jacobsfietsroute. Langs pelgrimswegen naar Santiago de Compostela. Deel 1: Haarlem – Tours. Clemens Sweerman. Uitgeverij Pirola. Clemens Sweerman. 2020. (NL). Meer detailinformatie …
St. Jacobsfietsroute. Langs pelgrimswegen naar Santiago de Compostela. Deel 2: Tours – Pyreneeën. Clemens Sweerman. Uitgeverij Pirola. Clemens Sweerman. 2020. (NL). Meer detailinformatie …
St. Jacobsfietsroute. Langs pelgrimswegen naar Santiago de Compostela. Deel 3: Pyreneeën – Santiago. Clemens Sweerman. Uitgeverij Pirola. Clemens Sweerman. 2024. (NL). Meer detailinformatie …
Westelijke St.-Jakobsroute – Variante door Bordeaux. Elwyn Moerenhout en Luc Demeulenaere. Vlaams Compostelagenootschap. 2020. (NL). Download de pdf.
Cycling the Camino de Santiago. The Way of St James. Camino Frances. Mike Wells. Cicerone. 2023. (EN).
El camino de Santiago. El camino Francés en bicicleta. Bernard Datcharry, Valeria H. Mardones. Uitgeverij Petirrojo ediciones. 2021. (ES).
Sur les chemins de Compostelle: la voie de Tours à vélo au départ de Paris. Marie-Hélène en Pierre Costes. Ouest France. 2016. (FR).
Foto’s van Joris De Fraeye
Gps-tracks
De tracks van deze pelgrimsweg zijn aangemaakt op basis van de gidsen St.-Jacobsfietsroute, deel 1 (Haarlem – Tours), deel 2 (Tours – Pyreneeën) en deel 3 (Pyreneeën – Santiago) (Clemens Sweerman, Uitgeverij Pirola). Delen 1 en 2 zijn opgesteld op basis van uitgave 2016, deel 3 komt overeen met uitgave 2024.
De hoofdtrack plus de retourroute van de Westelijke St.-Jakobsroute bestaat uit 61 350 trackpunten met een totale lengte van 3236 km en wordt als volgt opgedeeld:
- Breda > Compiègne: 7510 trackpunten – 394 km
- Compiègne > Poitiers: 9144 trackpunten – 484 km
- Poitiers > Carresse-Casaber (11 km voorbij Peyrehorade): 6252 trackpunten – 466 km
- Carresse-Casaber > Burgos (over de Somportpas): 9854 trackpunten – 531 km
- Burgos > Santiago de Compostela: 9817 trackpunten – 539 km
- Retour Santiago > Cistierna: 9517 trackpunten – 409 km
- Retour Cistierna > Pamplona: 8983 trackpunten – 413 km
Naast deze hoofdtracks zijn er in totaal 22 tracks gedefinieerd voor diverse routevarianten. Ze worden op de kaart hierboven lichtblauw weergegeven. Een klik op de route geeft je meer info. De lengte gaat van 1.2 km tot 370 km en van 38 tot 6379 trackpunten.
De tracks zijn downloadbaar in twee digitale formaten:
1. Een gpx-bestand met de hoofdtrack en de varianten. De gpx kun je zowel gebruiken met een gps-toestel als op een smartphone.
Er zijn 2 versies van de handleiding voor het gebruik van Organic maps:
– Organic maps op een (android) smartphone: klik hier.
– Organic maps op een iphone: klik hier.
Lees meer over het gebruik van de gpx-tracks op een gps.
Lees meer over het gebruik van de gpx-tracks op je smartphone.
2. Een kml-bestand dat je kan openen in Google Earth. Download hier Google Earth Pro en volg de installatie-instructies.
Op deze pagina vind je meer informatie over de routedata die het Compostelagenootschap aanbiedt.