Zoals de naam meteen doet vermoeden, gaat de Camino Mozárabe het Moorse verleden van Spanje onthullen. De route werd van oudsher gebruikt door christenen die in het Arabische deel van Spanje woonden en is dan ook een van de oudste originele routes naar Santiago de Compostela. Voor sommigen begint de weg in Almería. Meteen loopt de pelgrim door uitlopers van de Sierra Nevada, een zeer onherbergzaam landschap, om in Granada te belanden. Van Granada gaat het dan via Córdoba naar Mérida waar de weg op de Vía de la Plata uitkomt. Ook na Granada en Córdoba loopt de weg dikwijls door woeste natuur. Soms zijn de etappes erg lang en dat is nu juist lastig, want door het bergachtig landschap gaat het allemaal niet zo snel vooruit. Dus een etappe opdelen waar het mogelijk is, is zeker geen slecht idee. En waar het eerst heel koud kan zijn in het hooggebergte, kan het daarna bijzonder warm worden. In de zomermaanden kun je deze oorden dus beter vermijden. Een en ander laat al vermoeden dat je hier niet de drukte van de Camino Francés hoeft te vrezen. Integendeel, als pelgrim ga je hier veelal alleen zijn in een overweldigende natuur.

In Granada staat een bezoekje aan het befaamde Alhambra allicht op het programma. Vervolgens brengt de Camino Mozárabe de pelgrim door de met sinaasappels en olijfbomen begroeide heuvels van Andalucia. Prachtig zijn de typische witte bergdorpjes in deze streek. Grotere steden hebben een indrukwekkende geschiedenis. Neem het stadje Lucena. Van de 9de tot de 12de eeuw was het Joods, toen kwamen de Moren en dienden de Joden op de vlucht te slaan, onder meer naar Toledo. Berucht werd de stad vervolgens als ‘fábrica de eunucos’. Zo’n 3000 mannen werden er jaarlijks gecastreerd om als slaven in de Moorse kastelen en harems te werken. Toen kwamen de katholieke koningen en veel recenter heeft Franco diepe sporen in de Spaanse samenleving nagelaten.

Córdoba is een hoogtepunt op de Camino Mozárabe. De Mezquita, de grote moskee van de stad waarin nadien een basiliek werd gebouwd, is een must op deze weg. Maar wel meer mensen willen dit bekijken. Gevolg: in Córdoba is het druk, heel druk. Het is best mogelijk dat je als pelgrim moeilijk aan een slaapplaats geraakt. Al wat goedkoop is, lijkt volzet. Het laatste stuk van deze camino loopt door de uitgestrekte akkers en velden van de Extremadura om in Mérida te eindigen. Mérida is dan weer een stad die barst van de Romeinse monumenten. De Camino Mozárabe is gemarkeerd met de gekende gele pijlen en de bewegwijzering is behoorlijk regelmatig aangebracht. Voor pelgrims die de eenzaamheid aankunnen, valt deze camino zeker niet te versmaden.

Je kan deze pelgrimsweg aanvangen in Granada, maar er zijn aanlooproutes vanuit Almería, Málaga en Jaén. Deze pelgrimsweg sluit na 413 km in Mérida aan op de Vía de la Plata, die op zijn beurt na 494 km in Astorga aansluit op de Camino Francés. Daarna stap je nog 260 km langs die pelgrimsweg naar Santiago de Compostela. Je kan ook na 400 km op de de Vía de la Plata, in Granja de Moreruela, kiezen voor de Camino Sanabrés, die je in 366 km tot Santiago de Compostela voert. Er zijn ook 5 varianten, waarvan de afstand tussen 0,6 km en 28 km varieert.

Afstanden vanuit verschillende vertrekplaatsen:

• Granada > Santiago: na Mérida, verder langs de de Vía de la Plata en de Camino Francés: 1167 km – tussen 42 en 52 stapdagen.
• Granada > Santiago: na Mérida, verder langs de de Vía de la Plata en de Camino Sanabrés: 1179 km – tussen 43 en 52 stapdagen.
• Almería > Santiago, de Camino Francés: na Mérida, verder langs de de Vía de la Plata en de Camino Francés: 1365 km – tussen 50 en 61 stapdagen.
• Almería > Santiago: na Mérida, verder langs de de Vía de la Plata en de Camino Sanabrés: 1377 km – tussen 50 en 61 stapdagen.
• Jaén > Santiago: na Mérida, verder langs de de Vía de la Plata en de Camino Francés: 1129 km – tussen 41 en 50 stapdagen.
• Jaén > Santiago: na Mérida, verder langs de de Vía de la Plata en de Camino Sanabrés: 1141 km – tussen 41 en 51 stapdagen.
• Málaga > Santiago: na Mérida, verder langs de de Vía de la Plata en de Camino Francés: 1105 km – tussen 40 en 49 stapdagen.
• Málaga > Santiago: na Mérida, verder langs de de Vía de la Plata en de Camino Sanabrés: 1117 km – tussen 41 en 50 stapdagen.

Zo geraak je op de verschillende vertrekplaatsen:

• Naar Granada vlieg je vanuit Brussel met een tussenstop in Madrid of Barcelona. Dan moet je met de bus naar het centrum (25’). Je kan van Granada verder naar Jaén met de bus (1 uur).
• Naar Málaga vlieg je rechtstreeks vanuit Brussel of Charleroi. Met de trein bereik je het centrum in 12′.
• Naar Almería vlieg je tweemaal per week rechtstreeks vanuit Charleroi, of vanuit Brussel met een tussenstop in Madrid of Barcelona. Verder met de bus naar het centrum (25’).

Een handig instrument om uit te knobbelen hoe op je vertrekplaats te geraken is de website Rome2rio. Ook beschikbaar als app voor Android smartphones als iPhones.

Le Chemin Mozarabe via Almeria, Guadix, Granada, Cordoba, et Mérida. Gérard du Camino. Gérard Rousse. 2020. (FR).

Spanien: Mozarabischer Jakobsweg. Von Granada nach Mérida. Michael Hennemann. Conrad Stein Verlag. 2017. (DE).

Camino Mozárabe de Santiago en Málaga. Diputación de Málaga. 2017. Download de digitale gids voor het traject Málaga > Encinas Reales. (ES).

Camino Mozárabe de Santiago. CEDER La Serena. 2013. Voor de trajecten Almería > Granada, Málaga > Baena en Jaén > Alcaudete. Download de digitale gids. (FR).

De gouden eeuwen van Andalusië. M. R. Menocal. Bulaaq. 2006.

Cordoba. Een samenleving van moslims, christenen en joden in Moors Spanje. P. van Heijnsbergen. Aspekt. 2017.

De kopiist. Een mysterie in Arabisch Cordoba. Hanny Alders. Conserve. 2010. (Historische roman).

Diverse Spaanse boeken over de mozarabische samenleving en architectuur vind je onder meer op Arteguias.

Camino Mozárabe
Editorial Buen Camino – Camino Mozárabe
Gronze – Camino Mozárabe
Mundocamino – Camino Mozárabe
Todos Los Caminos de Santiago – Camino Mozárabe (pelgrimsherbergen)
Vers Compostelle – Camino Mozárabe (logies)
Federatie van Compostelagenootschappen in Spanje
Turismo de Andalucía
Instituto Andaluz del Patrimonio Historico
Turismo de Almería
Turismo de Granada
Granada – Alhambra y Generalife
Compostelagenootschap van Granada
Turismo de la Provincia de Jaén
Compostelagenootschap van Jaén
Málaga turismo
Compostelagenootschap van Málaga
Provincie Málaga
Turismo de Antequera
Paraje natural Torcal de Antequera
Turismo de Subbética – Lucena
Turismo de Córdoba
Mezquita Catedral de Córdoba‎
Compostelagenootschap van Córdoba
Turismo de Extremadura
Turismo de Mérida
Mérida – Museo Nacional de Arte Romano
Turismo de Campanario
Historiek – De Spaanse Reconquista
Dialoogschool in middeleeuws Zuid-Spanje
Jalta – De val van Granada
Islamic and Christian Spain in the Early Middle Ages

De tracks van de Camino Mozárabe zijn aangemaakt met de volgende gidsen:

• Het traject Granada > Mérida is gemaakt op basis van de pelgrimsgids Mozarabischer Jakobsweg (Conrad Stein Verlag, 2017). De trajecten Almería > Granada, Málaga > Baena en Jaén > Alcaudete zijn aangemaakt op basis van de digitale gids ‘Camino Mozárabe de Santiago’ (2013).
• Voor een deel van het traject Málaga > Baena is ook de digitale gids ‘Camino Mozárabe de Santiago en Málaga’ (2017) gebruikt.

De hoofdtrack van de Camino Mozárabe is opgedeeld in 4 stukken:

• Almería > Granada: 6146 trackpunten
• Granada > Mérida: 7436 trackpunten
• Jaén > Alcaudete: 833 trackpunten
• Málaga > Baena: 3902 trackpunten.

Bij de 5 varianten gaat dat van 23 tot 337 trackpunten.

De tracks zijn downloadbaar in twee digitale formaten:

2. Een kml-bestand dat je kan openen in Google Earth. Download hier Google Earth Pro en volg de installatie-instructies.